Bioróżnorodność to podstawa naszego środowiska naturalnego i w konsekwencji naszego życia. Niestety, wiele gatunków dzikich zwierząt i roślin jest zagrożonych wyginięciem z powodu działalności człowieka. Według raportu opublikowanego w 2022 roku przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN), aż 28% gatunków ssaków, ptaków, gadów, płazów i ryb jest zagrożonych wyginięciem. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się zagrożonym gatunkom oraz temu, co możemy zrobić, aby im pomóc.
Zagrożone gatunki ssaków
Jednym z najbardziej znanych zagrożonych gatunków zwierząt jest panda wielka. Według IUCN, pandy żyjące w dzikiej przyrodzie są klasyfikowane jako gatunek zagrożony wyginięciem. Obecnie na świecie żyje około 1 800 dzikich pand, a ich liczba ciągle spada z powodu utraty siedlisk i kłusownictwa. Jednakże dzięki programom ochrony, spadek liczby dzikich pand w Chinach dość znacząco w ostatnich latach spowolnił.
Innym zagrożonym gatunkiem jest orangutan borneański. Jest to gatunek nadrzewny, który żyje w lasach deszczowych na wyspie Borneo w Indonezji i Malezji. Według IUCN, populacja orangutanów borneańskich zmniejszyła się o ponad 50% w ciągu ostatnich 60 lat z powodu wycinania lasów i kłusownictwa.
Zagrożone gatunki ptaków
Wielu gatunkom ptaków zagrażają na całym świecie utrata siedlisk, zmiany klimatyczne, zanieczyszczenia środowiska, wprowadzenie gatunków inwazyjnych oraz kłusownictwo. Zagrożone gatunki ptaków są często gatunkami endemicznymi, występującymi tylko w określonym regionie lub kraju.
W Polsce zagrożone są m.in. takie gatunki jak bocian czarny, orzeł bielik, sowa błotna czy rybitwa czarna. W Europie zagrożonych jest wiele gatunków ptaków wodnych, takich jak błotniak stawowy czy bernikla białolica. Na całym świecie zagrożone są m.in. takie gatunki jak kondor kalifornijski, ibis czerwononogi czy pingwin królewski.
W ramach działań na rzecz ochrony zagrożonych gatunków ptaków podejmowane są różne inicjatywy. Jednym z ważniejszych działań jest ochrona siedlisk ptaków, w tym m.in. lasów, łąk, torfowisk czy wybrzeży. Istotne jest również prowadzenie programów reintrodukcji, czyli wprowadzanie ptaków do środowiska naturalnego w celu odbudowy populacji. Działania te pozwalają na ochronę zagrożonych gatunków ptaków i ich siedlisk.
Czy ujdzie nam to płazem – czyli gatunki płazów w niebezpieczeństwie
Płazy są jednymi z najbardziej zagrożonych grup zwierząt na świecie. Utrata siedlisk, zanieczyszczenie środowiska, zmiany klimatyczne oraz wprowadzanie gatunków inwazyjnych to wyzwania, z którymi muszą się mierzyć każdego dnia.
W Polsce zagrożone są m.in. takie gatunki jak traszka grzebieniasta, traszka karpacka czy kumak górski. Z kolei na świecie zagrożeniem dla płazów są m.in. zmiany klimatyczne, które powodują wysychanie siedlisk, a tym samym trudności w rozmnażaniu i zdobywaniu pożywienia. Zagrożone są m.in. gatunki takie jak żaba strumieniowa, ropucha zielona czy salamandra plamista.
Istnieją jednak działania mające na celu ochronę płazów. Jednym z ważniejszych działań jest ochrona siedlisk, w tym m.in. bagien, torfowisk czy strumieni. Niesamowicie ważne by przeciwdziałać wymieraniu gatunków płazów jest również prowadzenie programów hodowlanych i reintrodukcyjnych.
Zagrożone gatunki roślin
Nie tylko zwierzęta są zagrożone wyginięciem – wiele gatunków roślin również znajduje się na skraju wyginięcia. Według raportów Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), około jedna czwarta wszystkich gatunków roślin na świecie jest zagrożona wyginięciem.
Jednym z głównych zagrożeń dla roślin jest utrata siedlisk, w tym wycinanie lasów, osuszanie obszarów podmokłych oraz urbanizacja. W Polsce zagrożone są m.in. gatunki takie jak storczyk kukawka, storczyk plamisty czy storczyk szerokolistny. Natomiast w skali świata jednym z najbardziej znanych przykładów zagrożonych gatunków roślinnych jest miłorząb dwuklapowy, który jest drzewem endemicznym dla Chin. Drzewo to jest klasyfikowane jako krytycznie zagrożone wyginięciem z powodu wycinania lasów i przekształcania obszarów leśnych w tereny rolnicze.
Co możemy zrobić, aby pomóc zagrożonym gatunkom?
Warto pamiętać, że ochrona bioróżnorodności jest niezwykle ważna dla zachowania równowagi w ekosystemach i zapewnienia przetrwania wielu gatunków zwierząt i roślin. Każdy z nas może przyczynić się do ochrony zagrożonych gatunków poprzez ograniczenie swojego wpływu na środowisko naturalne oraz wsparcie działań na rzecz ochrony przyrody.
Istnieją różne sposoby, dzięki którym możemy chronić zagrożone gatunki. Jednym z nich jest wspieranie organizacji zajmujących się ochroną przyrody. Takie organizacje prowadzą różne działania, takie jak ochrona siedlisk, edukacja społeczeństwa i walka z kłusownictwem. Wspieranie tych organizacji finansowo lub poprzez wolontariat może pomóc w ochronie zagrożonych gatunków.
Innym sposobem jest zmniejszenie zużycia surowców naturalnych poprzez podejmowanie działań proekologicznych w swoim codziennym życiu. Redukcja emisji gazów cieplarnianych, segregacja odpadów, oszczędzanie wody i energii, a także kupowanie produktów ekologicznych i lokalnych mogą przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego i zachowania bioróżnorodności.
Ważnym aspektem ochrony zagrożonych gatunków jest również ochrona ich siedlisk. Zmniejszenie wycinki lasów, ochrona mokradeł i rzek oraz innych obszarów naturalnych, a także prowadzenie działań rewitalizacyjnych, takich jak zalesianie, może pomóc w zachowaniu siedlisk dla zagrożonych gatunków.
Kontrolowanie kłusownictwa i handlu dzikimi zwierzętami i roślinami to kolejny ważny aspekt ochrony bioróżnorodności. Wspieranie organów ścigania, a także prowadzenie działań edukacyjnych i społecznych w celu zwiększenia świadomości na temat szkodliwości kłusownictwa, może przyczynić się do zmniejszenia zagrożenia dla wielu gatunków.
Ochrona bioróżnorodności jest kluczowa dla zachowania równowagi ekologicznej na Ziemi. Zagrożenie wyginięciem wielu gatunków zwierząt i roślin wynika z działalności człowieka i degradacji środowiska naturalnego. Jednak istnieją sposoby, dzięki którym możemy pomóc w ochronie tych gatunków, takie jak wspieranie organizacji zajmujących się ochroną przyrody, zmniejszenie zużycia surowców naturalnych, ochrona siedlisk i kontrolowanie kłusownictwa. Wszystkie te działania mają na celu zachowanie bioróżnorodności i zapewnienie przyszłym pokoleniom możliwości cieszenia się pięknem naszego środowiska naturalnego. Pamiętajmy o tym, by żyć w zgodzie z naturą, a także przyczyniać się do zachowania bioróżnorodności jak tylko możemy!
Igor Szweda
